Oryantasyon
(Okula Uyum Ayı)
Okuluma Başlarken
Birçok aile için anaokuluna
alışma süreci sancılı bir dönemdir.
Özellikle veda zamanı geldiğinde, çocuğun annesinin ya da babasının gidişini protesto etmesi her iki taraf içinde zor anlardır.
Kim hayatta başarılı olmak istemez ki! Elbette ben de başarılı olmak isterim. Okul, beni geleceğe hazırlamak için var.
Binasıyla, yönetici, öğretmen ve personeliyle, çevresiyle yepyeni bir ortam benim için. Güvenli evimden çıkıp yabancı bir ortama geliyorum. Ben çocuğum. Duygularım var, düşüncelerim… Nasıl alışacağım bu ortama? Hep ben mi alışmak zorundayım, yoksa okuldakiler de alışacak mı bana?
Arkadaşlar edinemezsem sevdiklerim olmazsa okulda zorlanır mıyım? Duygularımı etkiler mi bu yaşadıklarım, ya başarımı… Ben de uyum sağlamak ve herkes gibi aynı başarıya ulaşmak isterim. Büyüklerim araştırmış. Demişler ki: “Eğer çocuk severse okulu, kolay uyum sağlarsa öğrenmesi daha kolay olur, okulda öğrendiklerini daha etkili aktarır hayatına.” inanıyorum onların söylediklerine, güveniyorum. Kim bilir hayatımda kaç farklı okula gideceğim! Siz en başından çaba harcarsanız benim için tüm yaşamım olumlu etkilenecek eminim. Mutlu olmak isterim, okuldan korkmak değil. Merkezinde olmak her şeyin elbet çok güzel hissettirir tüm dünyayı bana. Ama yardımcılarım olsun isterim, ailem, okul çalışanlarının tümü. Sadece ben değil hepimiz çaba sarf edelim. Kolay değil eminim birlikte bir dünya kurmak, çabamızı gerektirecek hepimizin. Birlikte uyum sağlayalım. Sizler de bana uyun.
Çünkü ben bir çocuğum, biricik ve tek. Anlatın aileme lütfen! Biliyorlar mı ne çok yenilik gelecek hayatıma: yeni insanlar, yeni ortam, yeni kurallar ve dersler.
Benim zorunluluğum olmasın yalnızca tüm bunlara kendimi uydurmak, özveride bulunsun herkes. Bu süreç kısa bir zamanla değil, tüm hayatımla ilgili. Lütfen benim için her şeyi iyi planlayıp dikkatli olur musunuz?
Ne de olsa çocuğum, dünya benim etrafımda dönüyor, lütfen beni merkeze alın. Okul sadece dersler değil ki... Tüm yönlerim ile gelişiyorum okulda. Ayrı bir yer olmasın okul benim için. Yaşamımın bir parçası, evimin uzantısı, doğal çevrem olsun adeta. Bunun için birleşsin tüm güçler: Ailem, öğretmenlerim, herkes… Hayatınıza giren tüm insanlar gibi bir insanım. Onları tanımak için nasıl zaman ayırıyorsanız beni de tüm yönlerimle tanıyın isterim. Gerekirse bana da öğretin, benim için birlikte çalışalım. Okulum, gelmek için dakikaları saydığım, evim gibi mutlu ve huzurlu hissettiğim ortam olsun isterim.’’
Peki bu hep böyle olmak zorunda mıdır? HAYIR!
Okulumuzda oryantasyon sürecinde çocuğumuzun kayıp duygusu ya da terk edilmişlik hissi yaşamadan anaokuluna güvenle bağlanmasının temellerini atıyoruz.
Çocuğun anaokuluna alışma sürecini belirleyen en önemli faktörler şöyledir;
-
Çocuğun yaşı ve karakteri
-
Annenin geçirdiği hamilelik süreci
-
Çocuğun doğum şekli ve ilk 12 ayını geçirdiği dönem
-
Aile ortamı
-
Kötü bir okul ya da bakıcı tecrübesi
-
Kısa süreli de olsa anne ya da babadan ayrılırken uygulanan yanlış yöntemler
Kurumumuzda oryantasyon, her çocuğun farklı olduğu göz önünde bulundurularak;
-
Ebeveynden güvenli ayrılma
-
Öğretmenine güven ve Akranla iletişim kurma
-
Gruba adaptasyon
-
Günlük program rutinine uyum sağlama
olmak üzere 4 aşamadan oluşur. Bazı çocuklar yeni bir ortama alışmak için sadece bir kaç güne ihtiyaç duyarken, bazıları bir kaç haftaya ihtiyaç duyabilirler.
Her şeyden önce bu sürece ebeveyn olarak
"önce siz hazır olmalısınız!"
Bu programa göre;
1.
Aşama
İlk aşama ebeveynin ve çocuğun yeni ortamını tanımak ve oraya ısınmak amacıyla birlikte geçireceği zamanı kapsar. İlk gün yaklaşık 1 saat ile başlayan oryantasyon süresi akabindeki günlerde çocuğun duygusal ihtiyaçları doğrultusunda artarak ilerler. Çocuk, ebeveyninden aldığı güvenle yeni ortamını, öğretmeninin ve arkadaşlarını tanır, terk edilme korkusu yaşamadan etrafını keşfetmek için motive olur. Bu sırada öğretmen de çocuğu gözlemleme ve onunla yavaşça ilişki kurma fırsatı bulur. Çocuk ilk aşama boyunca kendi isteği doğrultusunda bireysel oyunlarla desteklenir. İlk aşama boyunca ebeveyn kendini arka planda tutar ve öğretmenin yönergelerine uyum sağlar.
İlk ayrılık denemesi bu aşamanın sonunda yaşanır. 30-60 dakika gibi kısa bir süre için ebeveyn çocuğuna veda eder ve çocuğun kendisini göremeyeceği yakın bir yerde bekler. Bu ilk ayrılık denemesinde çocuğun vereceği tepki, onun yeni bir serüvene alışma süreciyle ilgili ilk ipuçlarını da verir. Eğer çocuk ebeveyninin gidişinden rahatsız olmuyorsa ve kendi başına aktif davranabiliyorsa uyum süreci yaklaşık 5-6 gün içinde tamamlanacaktır. Ancak çocuk ebeveyninin gidişini protesto ediyorsa, peşinden gidip ağlıyorsa ve öğretmeninin onu teselli etmesine izin vermiyorsa uyum sürecinin tamamlanması 2-3 hafta gibi bir zaman zarfını kapsayabilir. Bu durumda endişe edilmemeli ve mutlaka öğretmen-yönetim ile iş birliği yapılmalıdır. İş okula bırakılmalı ve tüm yönergelere özenle uyulmalıdır. Aksi takdirde oryantasyon süresi uzayacak ve çocuk için sancılı geçecektir. Bu sancılı sürecin sonunda çocuk alışmış gibi görünse de 1-2 hafta içerisinde mutlaka problemler ortaya çıkacaktır.
Aşama
2.
İkinci aşama, çocuğun yeni ortamında ebeveynsiz kalabilmeyi deneyimlediği ve akranıyla ilk iletişimini kurduğu süreci kapsar. Çocuk kabul ettiği sürece öğretmen onunla yakın bir ilişki kurar, temel ihtiyaçlarını giderir ve onunla oyun oynar. Öğretmen, çocuğun yeteri kadar hazır olduğunu gözlemlediğinde çocuğun akranıyla keyifli vakit geçirebilmesi için gerekli ortamı oluşturur. Bu aşama yeni başlayan çocuğun duygusal ve fiziksel temasa en çok ihtiyaç duyduğu aşamadır. Çocuk sevgi sözcükleriyle, cesaretlendirilmelerle ve fiziksel temasla bolca desteklenir
Aşama
4.
Son aşama ise günlük program rutinine uyum sağlamadır. Bu aşama da üçüncü aşamaya benzer özellikler gösterir çünkü çocuk kendi evi ortamında alışmış olduğu ve tamamen kendisine özel yapılandırılmış olan saatlerde yemek yer ve oyun oynar. Ancak okulda yemeklerin veya oyunların başlangıç ve bitiş zamanının olduğu düzenli bir günlük akış vardır. Bu sürece çocuk ilk etapta uyum sağlamakta güçlük yaşıyor gibi görünse bile bir süre sonra rahatlayacaktır. Çünkü günlük rutinler bilinmezliği ortadan kaldırdığı için çocuğa kendini fiziksel, duygusal ve psikolojik güvende hissettirecektir.
3.
Aşama
Üçüncü aşama grupla hareket etmeye adaptasyon aşamasıdır. Bu aşama kurum olarak oldukça önemsediğimiz çocuğun, kendi hayatında gerçek bir özgüven kazandığı ilk aşamadır. Çocuk evindeki bireysel konfor alanından çıkacak ve akranlarından oluşan bir grupla birlikte hareket etmeyi deneyimleyecektir. Bu aşama ortalama olarak okula başlanılan 2. veya 3. haftaya denk gelmektedir. Burada ebeveyn öğretmen ve yönetimle gün be gün iş birliği halinde olmalıdır. Çünkü çocuk bu aşamada kendi varlığını kanıtlamaya çalışacak ve bunu yapmakta zorlandığını hissettiği ilk günün ertesi günü okula gelmek istemeyecektir. Bu aşamada okul dışında kısa süreli ağlamaların, inatlaşmaların ve uyku bölünmelerinin yaşanması tamamen sürecin parçasıdır. Bu süreçte sabırlı olunmalı, çocuk kendisini gerçekleştirmesi için motive edilmeli, ve istikrarlı olunmalıdır.
Sağlıklı bir oryantasyon süreci için, en gerekli şey siz ebeveynlerin sabırlı, istikrarlı ve dirayetli ve işbirlikçi olmasıdır.
